Thơ Tuồng Chàng Lía

S塶h n輇 do Gi摷 Sư sưu tầm v?giới thiệu lần đầu ti瘽. Đ漧 cũng l?một kiệt t塶 N獽 Miền Trung thế kỷ 18, theo nhận định của Gi摷 Sư. T塶 phẩm m?qu?vị đang c?tr瘽 tay l?do GS Nguyễn Văn S滵 giới thiệu, phi瘽 滵; được học giả Nguyễn Hiền T滵 đ璯h ch嫕h, viết Bạt; v?phần ch璯h l?từ bản N獽 cung cấp bởi học giả Trương Ngọc Tường.

...

Bản văn Truyện Ch跣g L燰, hay Văn Doan Diễn Ca thực sự kh獼g thuần t văn học, theo nghĩa chg ta thường nghĩ về Truyện Kiều hay Chinh Phụ Ng滵 Kh. Trong khi Truyện Kiều của Nguyễn Du v?Chinh Phụ Ng滵 của Đặng Trần C獼 được biết ch璯h x塶 t瘽 t塶 giả, th?Truyện Ch跣g L燰 kh獼g thể biết t塶 giả l?ai. Trong khi Truyện Kiều v?Chinh Phụ Ng滵 được s嫕g t塶 cho nền văn h鏇 đọc, th?Truyện Ch跣g L燰 được soạn ra để phục vụ cho nền văn h鏇 s滱 khấu.

Ng?#7923; h獽 nay, chg ta kh獼g biết ch璯h x塶 ai l?t塶 giả những d犥g thơ N獽 n輇, thể văn m?Gi嫪 Sư Nguyễn Văn S滵 gọi l?thơ tuồng, trong đ?người h嫢 thơ qua nhiều đời đ?pha lẫn v跢 c塶 thể văn cho th獳h hợp với tr髶h diễn s滱 khấu, như c塶 h髶h thức: n鏙, h嫢 nam, h嫢 kh塶h, than thở... của h嫢 bội.

...

To跣 bộ b跬 d跬 3 kỳ của Qu塶h Tấn kh獼g hề n盦 nghi vấn n跢 về Ch跣g L燰 c?mặt tr瘽 đời n輇 hay kh獼g. V?từng d犥g chữ của họ Qu塶h đều như x塶 minh rằng, đg l?c?Ch跣g L燰 hiệp sĩ 嫪 vải trong lịch sử như thế.

...

...Cuốn s塶h "Người H蠼g B髶h Định Nổi Loạn Tru獼g M漧" do GS Nguyễn Văn S滵 sưu tầm v?giới thiệu đ?lần đầu ti瘽 đưa một văn bản thơ tuồng, từ nền văn học s滱 khấu của d滱 gian trở về dạng văn bản đọc, th獳h nghi với ng獼 ngữ c?thể hiểu được cho người thời nay.

Kh獼g c?g?tuyệt vời hơn l?khi t骻 hiểu về một hiệp sĩ 嫪 vải (n鏙 theo Qu塶h Tấn) đ?bị nhiều triều đ髶h qua 3 thế kỷ x鏇 t瘽 ra khỏi ch璯h sử... thậm ch? tới như đời nay, Mộ Ch跣g L燰 ở Tru獼g M漧 cũng c犥 bị bỏ qu瘽.

Nhưng c?một tượng đ跬 v?h髶h của Ch跣g L燰 vẫn c犥 được lưu giữ trong l犥g người. Thời xưa th? h髶h ảnh Ch跣g L燰 được giữ qua thơ tuồng h嫢 n鏙, lưu diễn qua c塶 s滱 khấu l跣g x鏔. V?b漧 giờ, h髶h ảnh Ch跣g L燰 lưu giữ qua nền văn h鏇 đọc, qua cuốn s塶h m?Gi嫪 Sư Nguyễn Văn S滵 đ?sưu tầm, giới thiệu v?bổ ch璯h một c塶h tuyệt vời.

...

Phan Tấn Hải

(sinh vi瘽 cũ của Gi嫪 Sư Nguyễn Văn S滵 thời Đại Học Văn Khoa S跬 G犥 trước 1975)